Voor jullie bijgewoond: studiedag interculturaliteit in de toeristische sector

Lector Dominique Vansteenkiste was namens de opleiding Toerisme en Recreatiemanagement aanwezig op de studiedag Interculturaliteit in de toeristische sector,  georganiseerd door Living Stone Dialoog (Greet Huybrechts en Manuel Minne) en Toerisme Vlaanderen (Griet Geudens) in Mechelen op 31 mei 2012.

ROJM

Deze bijzonder leuke studiedag vond plaats in de gebouwen van het ROJM (zie foto), het Regionaal Open Jeugdcentrum Mechelen. Mechelen is een stad waar 25% van de bevolking van Marokkaanse origine is en waar meer dan 100 verschillende nationaliteiten wonen. In 1978 staken enkele jongeren van verschillende afkomst de koppen bij elkaar en stampten een vereniging voor en door jonge stadsgenoten uit de grond. De Vlaamse Gemeenschap beloonde dit initiatief en erkende de vereniging als jeugdhuis. Zo ontstond de vzw Rzoezie met als huisregel: ‘alles voor en door de Mechelse jeugd’. Na 30 jaar heet het jeugdhuis ondertussen ROJM en komen er elke week zo’n 800 jongeren langs.

Een boeiende dag, waar we volop informatie opdeden om de komende jaren onze lessen te stofferen! We brengen kort verslag uit van de verschillende lezingen!

Interculturaliteit op de werkvloer

Interactieve lezing door Mevr. Ankie Hoefnagels over het verwerven van interculturele competenties

Ankie Hoefnagels inspireert ons over aanpak interculturele communicatie.

Ankie Hoefnagels (Maastricht, zie foto) schreef in 2010 samen met collega Ton Van Egmond het boek ‘Grenzeloos, interculturele communicatie in de wereld van toerisme en gastvrijheid’. Dit boek gaat in op de verschillen tussen de culturen waarmee mensen die werkzaam zijn in het toerisme of de gastvrijheidsindustrie te maken krijgen. Mevr. Hoefnagels biedt geen receptenboek aan voor een optimale communicatie maar verschaft niettemin een hele reeks nuttige inzichten.

Interculturele competentie is het vermogen om effectief en gepast te communiceren in interculturele situaties, gebaseerd op kennis, vaardigheden en attitudes. Enkele sleutelbegrippen bij het verwerven van interculturele competentie zijn empathie, luisterbereidheid, nieuwsgierigheid en het ontbreken van vooroordelen.

Uitgevonden erfgoed: voorstelling van ‘Framing the other’

door Willem Timmers (zie foto) en Ilja Kok, gevolgd door een reflectie

‘Framing the other’ is een eindwerkdocumentaire over de Mursi-stam in het zuiden van Ethiopië die bekend staat om de lipschotels die de vrouwen dragen als decoratie. Het is een ongemeen boeiend werkstuk dat zelfs de meest onverschillige kijker op de kast zal jagen door zijn tragikomische kijk op toerisme. De film dwingt tot reflectie over de invloed van toerisme op cultuur en is een absolute must voor iedereen die ook maar iets te maken heeft met de reissector , met name touroperators en reisleiders. De film loopt momenteel op verschillende filmfestivals en is volgend academiejaar wellicht te zien in de opleiding Toerisme en recreatiemanagement in Howest.

Auteur: Dominique Vansteenkiste

Toerisme: for better of for worse?

 

 Mensen reizen meer en meer; meer en meer mensen reizen. Bijna een miljard (!) mensen nemen jaarlijks het vliegtuig. Allemaal willen we de wereld zien, andere culturen leren kennen, ontspannen op verplaatsing. En wat is daar mis mee?

Maar, laten we eerlijk zijn,  we willen dit zo vaak, zo ver, zo goedkoop en zo authentiek mogelijk doen. Een contradictie. Want onze reis heeft ontegensprekelijk gevolgen op de leefomgeving (Planet) van de bestemming die we aandoen, op haar economie (Profit), lokale cultuur en tradities (People). Duurzaam toerisme streeft ernaar de negatieve impact op elke “P” te beperken en de positieve impact te verhogen. En zo de beleving van de toerist te versterken (Pleasure). Wie zijn steentje wil bijdragen, moet eerst weten wat de impact van toerisme is of kan zijn, in negatieve en in positieve zin.

De p van Planet: ecologische impact

Met zijn hoge vraag naar vluchten, ander transport en accommodatie levert toerisme een grote bijdrage aan de klimaatopwarming. De sector is verantwoordelijk voor 5% van de CO2-uitstoot wereldwijd. CO2 tast de ozonlaag aan die ons moet beschermen tegen UV-straling. Nu die laag steeds dunner wordt, warmt de aarde op. Hierdoor verwoestijnen grote gebieden, smelten de ijskappen, stijgt het zeeniveau en neemt het aantal natuurrampen als droogte, watersnood en tsunami’s toe. Diersoorten worden bedreigd. Veel van onze populaire sneeuw- en strandvakantiebestemmingen ondervinden vandaag al de gevolgen.

Op lokaal vlak slorpt toerisme levensbelangrijke grondstoffen op: water, energie, hout, voedsel,… De aanbouw van toeristische infrastructuur (hotels, wegen, golfterreinen, jachthavens enz.) schaadt het landschap. Daarnaast brengt toerisme veel afval met zich mee en vervuiling van water, lucht, grond en stilte. Op verre bestemmingen, waar grondstoffen en geld schaars zijn of overheden laks, gaat dit maar al te vaak ten koste van de lokale leefomgeving en bevolking. Maar ook in Europa staan we voor dilemma’s…        

Aan de andere kant kan toerisme ervoor zorgen dat natuurgebieden economisch interessant worden. Een betaald bezoek aan natuurparken bevordert het behoud en bescherming van belangrijke biotopen. Bovendien kan zo’n bezoek het bewustzijn van mensen rond groene waarden verhogen  en de vraag naar duurzame producten doen stijgen. Toerisme kan zo een stimulans zijn voor duurzamere praktijken in hotels en andere toeristische faciliteiten.

De p van Profit: economische impact

Terwijl het meestal de bestemmingen zijn die opdraaien voor de grote investeringen en kosten die toerisme met zich meebrengt, keren de winsten vaak terug naar buitenlandse investeerders. Bij massatoerisme of enclave-toerisme die de populaire “all-inclusive” formule aanbieden, kan 60 tot 80% van de opbrengst het land uitstromen. We spreken van “economische lekken”. Bij dit soort van toerisme blijven de kennis en managementfuncties in handen van buitenlanders, terwijl de lokale bevolking aan een erg laag loon werkt. En dit terwijl toerisme de prijzen van lokale producten vaak doet stijgen.

Maar laten we ook niet vergeten dat toerisme voor zowel ontwikkelde als derdewereldlanden een belangrijke bron van inkomsten is. Vooral in landen waar weinig alternatieven zijn, kan toerisme buitenlandse deviezen binnenbrengen, tewerkstelling creëren en investeringen in infrastructuur stimuleren.

De toerist kan ervoor zorgen dat zijn verblijf zoveel mogelijk ten goede komt aan de plaatselijke bevolking door gebruik te maken van kleinschalige familiehotels, lokale restaurants, ter plaatse aangekocht voedsel, en door samen te werken met lokale, zelfstandige vervoerders (daar waar privé-transport noodzakelijk is), etc.

De p van People: sociaal-culturele impact

Toerisme kan lokale gebruiken en tradities versterken: wanneer de bevolking merkt dat toeristen de lokale cultuur appreciëren, zal zij zich trots voelen en betrokken. Extra werkgelegenheid of een betere infrastructuur kunnen de migratie naar steden of het buitenland tegengaan, ook op deze manier kan toerisme een lokale gemeenschap versterken.

 Abrupt of weinig respectvol contact kan echter leiden tot ergernis bij de lokale bewoners, of zelfs tot verlies van identiteit. Om inkomsten te genereren, kan de bevolking haar cultuur gaan “verkopen” of “spelen”. Jongeren die een snelle, maar weinig duurzame manier vinden om aan geld te komen, verlaten de school en onttrekken zich aan het ouderlijk gezag; vaak gaan ze neerkijken op de traditionele levensstijl. Prostitutie is de ergste uitwas.

Een duurzame reiziger is zich bewust van de impact die hij heeft op de lokale cultuur. Hij reist respectvol, voorbereid, geïnformeerd.

De p van Pleasure: impact van de ervaring

Duurzaam toerisme zet de kwaliteit van de ervaring voorop door datgene te beschermen waarvoor we op reis gaan: de lokale natuur en cultuur. Is het niet aangenamer toeven op plaatsen waar de bevolking je welkom heet? Waar lokale inwoners niet (hoeven te) brommen, sjacheren, bedelen of drummen omdat ze sowieso delen in de winst? Waar er evenwicht is tussen toeristen en bewoners, tussen geven en nemen? Niemand beleeft toch plezier aan overvolle musea, straten of pleinen, aan torenhoge toeristenprijzen. Alleen wanneer de belangen van lokale mensen én bezoekers gerespecteerd worden, ontstaat een positieve, authentieke en persoonlijke ervaring. En laat dat nou net zijn waar de toerist van vandaag naar op zoek is.

Griet Laenen

Duurzaam toerisme: brandend actueel

Duurzaam toerisme: de term levert maar liefst 2 miljoen treffers op Google op. Het thema leeft, zoveel is duidelijk. En maar goed ook.              

Want toerisme, wereldwijd de sterkst groeiende economische sector, mag dan een belangrijke bron van welvaart zijn; de blijvende toename van het aantal reizigers brengt ook heel wat dreigingen met zich mee. Voor onze planeet in de eerste plaats: toerisme alleen is verantwoordelijk voor 5% van de totale CO2 uitstoot wereldwijd – maar ook voor de sector zelf. Bestemmingen die ondoordacht te werk gaan verliezen hun aantrekkelijkheid en dus inkomsten. Tourism destroys tourism. Reden genoeg om duurzame toeristische ontwikkeling hoog op de agenda te plaatsen.

Dat gelooft ook de opleiding Toerisme en recreatiemanagement. Met het project Sustain my Schooltrip, in het Nederlands omgedoopt tot Anders op schoolreis, leveren we een tastbare bijdrage aan een meer duurzame toeristische sector.

Volg dit project via www.andersopschoolreis.be en onze Facebookpagina. Vragen? Mail naar andersopschoolreis@howest.be of Twitter @andersopschoolreis.

We danken       
Hogeschool West-Vlaanderen, voor het gestelde vertrouwen en de financiering;
de opleidingen New Media en Communication Technologie (NMCT), Devine en Lerarenopleiding, voor hun expertise;
Toerisme Vlaanderen, MOS, Living Stone Dialoog vzw, Westtoer en de opleidingen toerisme van de Pleinschool (Kortrijk) en het PHTI (Gent), voor hun waardevolle inbreng in de gebruikersgroep;
en onze studenten en vele leerkrachten, voor hun diverse bijdragen aan het project.

 

Today’s special: Gate Gourmet, TC Airlines and looking for sustainable aviation industries

TRM Howest and its Flemish sister programs, catering company Gate Gourmet (see below) and Thomas Cook Airlines Belgium, did some brainstorming at Zaventem on Friday January 13 about how the catering and aviation industries could boost sustainability in aviation.The session taking place under the aegis of Malines-based non-profit organization Living Stone Dialoog looked into some very concrete measures to e.g. reduce waste from international flights.Gate Gourmet and Thomas Cook Airlines Belgium are undeniably both putting in praiseworthy efforts to make flying more environment-friendly. They admit, however, that a considerable distance still has to be run.For education and industry, sustainability is an extremely hot issue both instances are eager to tackle but maybe it’s time the public at large and most notably policymakers start making bolder claims in this respect. The impression was that European legislation, too, could take further and more rational steps toward an increased sustainability in aviation.

author: Dominique Vansteenkiste,

lecturer English and member of the team Toerisme en recreatiemanagement at Howest