Toerisme als trendsetter voor ecoconsumptie ? Meet Holiable: eco-vriendelijk reizen voor Gen Z

Op de immer boeiende website van Springwise wordt ecoconsumptie naar voor geschoven als een belangrijke next-gen trend.

Zogenaamde cyan shoppers (blauwgroen, verwijzend naar oceanen en bomen) gaan gulzig op zoek naar milieuvriendelijke merken en producten, en willen ook graag garanties dat het niet zomaar om bedrieglijke greenwashing praktijken gaat. Als voorbeeld schuift Springwise Hive naar voor, een online platform waar je onder meer kruidenierswaren kan kopen die gegarandeerd eco zijn.

Dat moet in toerisme toch ook kunnen, was onze spontane reflex. Het idee voor een briljante start-up was geboren…

Helaas, pindakaas, of moeten we zeggen driewerf hoera voor onze fantastische sector? Het idee bestaat al sinds 2018! Meet Holiable, het platform voor eco-vriendelijk reizen.

Holiable is een sympathieke Franse start-up. Oprichtster Sophie Castelain, zelf een gepassioneerd reiziger, kwam tijdens haar reizen vaak voor een gewetensconflict te staan.

Sophie Castelain in hobbsonlinenews

As a conscious traveller myself, I was never quite sure if the financial benefits were going directly to local communities and I struggled to find companies that were truly sustainable, my trips abroad would be at odds with my earth-friendly lifestyle at home and I know I’m not the only one who struggled with this. After talking to many people sharing the same issues, I realised that today’s travellers have become far more conscious about the effects of climate change, pollution and unethical tourism practices

Holiable helpt haar, en gelijkgezinde consumenten, om dit gewetensconflict op te lossen.

De cyan shoppers die houden van reizen vinden bij Holiable een uitgebreid eco-friendly reisaanbod met geverifieerde eco-credentials, exact zoals beschreven wordt in de trendbriefing van Springwise.

Bij elk item op het platform krijg je info over de green features (transport, voeding, ethiek, impact op de lokale gemeenschap, …). Reviews van reizigers en van Holiable zelf doen dienst als controlemechanisme.

Sophie Castelain in een interview met Forbes

We want to play a role in raising awareness and educating people on the benefits of making sustainable choices while traveling,” Castelain says. “We also want to highlight the positive impact responsible tourism can have on the people and the places we visit thus making the experience even greater for travelers.

De visie en missie, de hele opzet van Holiable sluit dus wel degelijk heel nauw aan bij de verwachtingen van Gen Z en is een mooi voorbeeld van hoe we vanuit toerisme volop kansen kunnen grijpen om te innoveren met impact.

Vijf doordenkers voor een beter toerisme

https://www.phocuswire.com/Climate-change-inconvenient-truth-travel

Een boeiend debat tijdens de recentste Phocuswright Conference 2021 met als topic Travel’s Dilemma – Are We Making Our Mark or Leaving One? leverde heel wat doordenkers op voor wie wil ijveren voor een beter (lees: duurzamer) toerisme.

1. Do it for Gen Z

Of de iets oudere generatie écht wakker ligt van meer duurzame reizen is de vraag. Maar bij Gen Z ligt dat anders…

Aaron Gowell, CEO van Silverrail

Green is in the calculator in their head when Gen Z are making their travel decisions

2. Offer data around decisions

Als consumenten vandaag hun koopgedrag quasi uitsluitend op de prijs baseren, dan is dat vaak omdat wij ze geen andere criteria aanreiken die ze kunnen meenemen in hun beslissingsproces.

Het is aan de sector om meer informatie aan te reiken, liefst zoveel mogelijk gebaseerd op data.

Wat als Airbnb aparte listings zou aanbieden van milieuvriendelijke woningen?

Of wat als tools zoals Google Maps CO2-berekeningen zou integreren in de verschillende routemogelijkheden? Of meer nog: CO2-armere opties suggereren die misschien slechts 10 minuten extra reistijd opleveren?

Gowell is ervan overtuigd dat dergelijke initiatieven het gedrag van de consument mee zullen sturen.

3. Budget for better experiences

Gebruik de astronomische budgetten die nu gebruikt worden voor marketingcommunicatie om betere ervaringen te ontwerpen

Jeremy Sampson, CEO van The Travel Foundation, is ervan overtuigd dat de focus moet verschuiven van duurzaamheid naar kwaliteit. We moeten betere ervaringen ontwerpen voor onze klanten. En dat zal automatisch resulteren in producten met een beter evenwicht tussen people, planet en profit. Om dit mogelijk te maken moet budget dat nu naar platte marketingcampagnes gaat, verschuiven naar product development. Want ook product development is een belangrijk onderdeel van marketing.

4. Dispersal of tourists: think twice

Opgelet, zegt Sampson ook, met de tendens om overtoerisme in bepaalde steden te willen oplossen door toeristen naar de zogenaamde secondary cities af te leiden. Want zijn die steden er wel klaar voor? Spreiding van toeristen kan een goed idee zijn, maar dan moet er vooraf voldoende garantie zijn dat er voldoende capaciteit en infrastructuur aanwezig is. Planning, aka destination management is key.

Overtourism could be 10 people in the wrong place in the wrong time

5. Mindful rethinking the supply chain

Megan Morikawa, global sustainability director van de Iberostar Group, illustreert hoe Iberostar werkt aan betere ervaringen, voor de consumenten en voor de bestemmingen en de lokale bevolking, o.m. door de hele productieketen te herbekijken.

Purchase power has impact

Waar een hotelketen inkoopt heeft een enorme impact. Die oefening is dan ook bijzonder belangrijk, al is het vaak een complexe afweging. Koop je koffie in bij lokale partners op de bestemming zelf? Of kies je voor een globale leverancier die een duidelijk programma heeft op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Iberostar Group wil tegen 2030 CO2-neutraal zijn, een ambitieus plan. Dat zal niet alleen lukken door het inkoopbeleid te herzien. Daarom zoekt Iberostar bijkomend naar andere oplossingen, bijvoorbeeld mee investeren in lokale ecosystemen. Een voorbeeld daarvan is het Wave of Change programma, onder meer in Jamaica en de Dominicaanse Republiek.

Tourism is not only about economic perspective. One of the best drivers for valuing nature as a living ecosystem as opposed to a commodity that is consumed is… tourism

Win win win, noemt Morikawa deze initiatieven:

• Iberostar Group wordt sneller carbon neutraal
• De bestemming wint aan veerkracht dankzij een nieuw ecosysteem
• Reizigers krijgen een kans om een diepere connectie te ervaren op de bestemming

Bekijk het volledige debat

Hopelijk hebben we je met bovenstaande samenvatting nieuwsgierig gemaakt naar meer. Het volledige debat kan je bekijken op YouTube. Enjoy!

Beyond borders of creatief ondernemen in toerisme

Boeiende verhalen aan over reizen en de reissector, georganiseerd door de opleiding Toerisme en Recreatiemanagement in Howest Kortrijk.

Een reisverhaal met een moraal…

Op 17 november was Joris Meermans, oprichter van Beyond Borders, te gast bij de opleiding Toerisme en Recreatiemanagement in Howest Kortrijk. Joris was onze eerste spreker binnen Travel Stories, waarin we boeiende verhalen willen brengen over reizen en de reissector.

Het verhaal van Beyond Borders is een verhaal van passie, creativiteit en ondernemerschap dat inspirerend kan zijn voor alle jonge mensen die net als Joris de reismicrobe te pakken hebben.

De moraal van het verhaal is voor ons alvast duidelijk.

Wie beweert dat er in de 21ste eeuw geen plaats meer is voor professionele reisorganisatoren vergist zich. De toekomst is aan de creatieve ondernemers die unieke reisconcepten aanbieden op maat van specifieke doelgroepen. Challenge accepted?

Travel is the only thing you buy that makes you richer

Choose a job you love, and you will never have to work a day in your life

Met deze quote begint de travel story van Joris Meermans, letterlijk én figuurlijk.

Als leraar fysica gebruikt hij de schoolvakanties maximaal om de wereld te zien. De reismicrobe laat hem niet meer los. Steeds vaker neemt hij het voortouw om samen met vrienden en familie nieuwe bestemmingen te ontdekken, veraf of dichtbij.

Voor Joris en co gaat het niet om dure hotels of luxe, wel om de ervaring van het nieuwe, liefst op een actieve, avontuurlijke manier.

Sparen voor dure auto’s, een groot huis, zoals steeds meer leeftijdsgenoten beginnen te doen, is voor Joris geen doel. Hij kiest liever voor nog meer reizen… Travel is the only thing you buy that makes you richer.

Tegelijk zijn er wel wat uitdagingen, want ook de manier waarop Joris reist kost geld, en terug thuis moeten er wel degelijk rekeningen betaald worden. En eerlijk? Al heeft een leraar best veel vakantie, toch raakt de reishonger niet echt gestild. Ziehier de grote vraag: is er een manier om nog méér te kunnen reizen, maar dan op een betaalbare manier?

Wat als… op zoek naar een gat in de markt

Het antwoord komt op een luie zondagochtend in bed – zo zie je maar, niets mis met uitslapen af en toe –  in de vorm van een “wat als”…

Wat als Joris “zijn” manier van reizen, die erg gesmaakt wordt door gelijkstemden in zijn vriendenkring, verder zou uitwerken en tegen betaling zou aanbieden voor kleine groepen? Zo kan hij zelf telkens meereizen, maar tegelijk op zijn minst zijn eigen reiskosten recupereren. Challenge accepted.

Joris beseft meteen dat hij op zoek moet naar een originele invalshoek. Als hij als “doe het zelf-reisorganisator” dezelfde reizen en programma’s aanbiedt als ervaren professionele reisagenten, dan heeft hij geen schijn van kans.

Expeditie Noord: een nieuw reisconcept

De vraag is… waarom doen mensen als Joris zelf nooit een beroep op die professionele reisagent? Wat missen hij en zijn reisgezellen in dat aanbod? Kort samengevat komt het hierop neer: budgetvriendelijk avontuur. Een nieuw reisconcept is geboren: Expeditie Noord, een avontuurlijke groepsrondreis in Noorwegen. Expeditie Noord is opgebouwd rond een competitie: de deelnemers zullen heel wat proeven moeten uitvoeren, de winnaar sleept een mooie geldprijs in de wacht.

Van reisconcept naar vermarktbaar product

Een ondernemer wordt geboren… Samen met een groepje vrienden/vrijwilligers bokst Joris Expeditie Noord in elkaar. De reis vraagt heel wat planning en organisatie, goed voor een intensief schooljaar van keihard werken als leraar én als ondernemer in spe: een prospectietrip doen, leuke proeven uitwerken en het materiaal verzamelen en op de bestemming krijgen, een plaatselijke crew bijeenbrengen, een dagplanning en gedetailleerd draaiboek opstellen, zorgen dat de hele onderneming financieel haalbaar is.

En, zeker ook: onderweg de nodige kennis en vaardigheden bijspijkeren. Want Joris is in de eerste plaats nog steeds voltijds leraar fysica, en al is hij zelf een gepassioneerd reiziger: van ondernemen, professionele reisorganisatie, marketing en verkoop heeft hij geen kaas gegeten. Toch wil hij zoveel mogelijk zelf doen om zijn kostern zo laag mogelijk te houden: zelf een website maken, zelf een flyer maken, zelf een facebookpagina lanceren en een facebookcampagne opstarten, zelf opvolgen van de analytics op Google en Facebook,  …

En dan, spannend afwachten: zal deze reis verkopen? In het begin gaat het toch eerder moeizaam. Af en toe eens een bezoeker op de website, af en toe eens een like op facebook, maar geen stormloop en geen boekingen.

Het keerpunt komt er op de dag dat Joris zijn concept promoot in een facebookgroep van oud-scoutsleiding. Hij heeft duidelijk zijn doelgroep gevonden: op 2 weken tijd is de reis volgeboekt. Er komt een tweede editie diezelfde zomer, die meteen weer uitverkocht is. De investering is meteen ruimschoots terugverdiend, en, minstens even belangrijk: de twee reizen zijn een schot in de roos, de deelnemers zijn razend enthousiast.

Van amateur reisorganisator naar reisprofessional

Nu gaat de bal aan het rollen. Er komen nieuwe groepsreisconcepten voor budgetbewuste avonturiers, steeds losjes gebaseerd op succesvolle tv-formats en toegepast op originele reisbestemmingen: Het Eiland, Eurotrip, Wie is de Saboteur. Telkens opnieuw succesvolle formules, die steeds moeilijker combineerbaar zijn met een voltijdse job als leraar. Na een overgangsperiode met loopbaanonderbrekingen besluit Joris om voltijds voor Beyond Borders te gaan. De amateur reisorganisator is nu een reisprofessional geworden.

And so the travel story continues

Beyond Borders begon als een uit de hand gelopen hobbyproject van Joris Meermans, bedoeld om hem de kans te even op een betaalbare manier zoveel mogelijk zelf te reizen. Vandaag is het een gezonde onderneming met 7 medewerkers, die zelfs in moeilijke coronatijden stand houdt. In 2021 staan maar liefst 63 bestemmingen op de planning, goed voor een omzet van 4,5 miljoen euro.

En het verhaal van Beyond borders is nog lang niet uitverteld. Joris blijft, samen met zijn team, zoeken naar nieuwe formules die optimaal inspelen op de vraag van zijn klanten. Dat betekent dat er intussen ook ingezet wordt op individuele reisformules, die steeds populairder worden. Eentje ervan is “on a budget“, maar meer daarover in een volgend blogbericht…

Wil je in de toekomst nog meer travel stories horen, live op onze campus? Schrijf je dan nu al in voor onze volgende events op onze travelstories website

Voor jullie bijgewoond: studiedag interculturaliteit in de toeristische sector

Lector Dominique Vansteenkiste was namens de opleiding Toerisme en Recreatiemanagement aanwezig op de studiedag Interculturaliteit in de toeristische sector,  georganiseerd door Living Stone Dialoog (Greet Huybrechts en Manuel Minne) en Toerisme Vlaanderen (Griet Geudens) in Mechelen op 31 mei 2012.

ROJM

Deze bijzonder leuke studiedag vond plaats in de gebouwen van het ROJM (zie foto), het Regionaal Open Jeugdcentrum Mechelen. Mechelen is een stad waar 25% van de bevolking van Marokkaanse origine is en waar meer dan 100 verschillende nationaliteiten wonen. In 1978 staken enkele jongeren van verschillende afkomst de koppen bij elkaar en stampten een vereniging voor en door jonge stadsgenoten uit de grond. De Vlaamse Gemeenschap beloonde dit initiatief en erkende de vereniging als jeugdhuis. Zo ontstond de vzw Rzoezie met als huisregel: ‘alles voor en door de Mechelse jeugd’. Na 30 jaar heet het jeugdhuis ondertussen ROJM en komen er elke week zo’n 800 jongeren langs.

Een boeiende dag, waar we volop informatie opdeden om de komende jaren onze lessen te stofferen! We brengen kort verslag uit van de verschillende lezingen!

Interculturaliteit op de werkvloer

Interactieve lezing door Mevr. Ankie Hoefnagels over het verwerven van interculturele competenties

Ankie Hoefnagels inspireert ons over aanpak interculturele communicatie.

Ankie Hoefnagels (Maastricht, zie foto) schreef in 2010 samen met collega Ton Van Egmond het boek ‘Grenzeloos, interculturele communicatie in de wereld van toerisme en gastvrijheid’. Dit boek gaat in op de verschillen tussen de culturen waarmee mensen die werkzaam zijn in het toerisme of de gastvrijheidsindustrie te maken krijgen. Mevr. Hoefnagels biedt geen receptenboek aan voor een optimale communicatie maar verschaft niettemin een hele reeks nuttige inzichten.

Interculturele competentie is het vermogen om effectief en gepast te communiceren in interculturele situaties, gebaseerd op kennis, vaardigheden en attitudes. Enkele sleutelbegrippen bij het verwerven van interculturele competentie zijn empathie, luisterbereidheid, nieuwsgierigheid en het ontbreken van vooroordelen.

Uitgevonden erfgoed: voorstelling van ‘Framing the other’

door Willem Timmers (zie foto) en Ilja Kok, gevolgd door een reflectie

‘Framing the other’ is een eindwerkdocumentaire over de Mursi-stam in het zuiden van Ethiopië die bekend staat om de lipschotels die de vrouwen dragen als decoratie. Het is een ongemeen boeiend werkstuk dat zelfs de meest onverschillige kijker op de kast zal jagen door zijn tragikomische kijk op toerisme. De film dwingt tot reflectie over de invloed van toerisme op cultuur en is een absolute must voor iedereen die ook maar iets te maken heeft met de reissector , met name touroperators en reisleiders. De film loopt momenteel op verschillende filmfestivals en is volgend academiejaar wellicht te zien in de opleiding Toerisme en recreatiemanagement in Howest.

Auteur: Dominique Vansteenkiste

Toerisme: for better of for worse?

 

 Mensen reizen meer en meer; meer en meer mensen reizen. Bijna een miljard (!) mensen nemen jaarlijks het vliegtuig. Allemaal willen we de wereld zien, andere culturen leren kennen, ontspannen op verplaatsing. En wat is daar mis mee?

Maar, laten we eerlijk zijn,  we willen dit zo vaak, zo ver, zo goedkoop en zo authentiek mogelijk doen. Een contradictie. Want onze reis heeft ontegensprekelijk gevolgen op de leefomgeving (Planet) van de bestemming die we aandoen, op haar economie (Profit), lokale cultuur en tradities (People). Duurzaam toerisme streeft ernaar de negatieve impact op elke “P” te beperken en de positieve impact te verhogen. En zo de beleving van de toerist te versterken (Pleasure). Wie zijn steentje wil bijdragen, moet eerst weten wat de impact van toerisme is of kan zijn, in negatieve en in positieve zin.

De p van Planet: ecologische impact

Met zijn hoge vraag naar vluchten, ander transport en accommodatie levert toerisme een grote bijdrage aan de klimaatopwarming. De sector is verantwoordelijk voor 5% van de CO2-uitstoot wereldwijd. CO2 tast de ozonlaag aan die ons moet beschermen tegen UV-straling. Nu die laag steeds dunner wordt, warmt de aarde op. Hierdoor verwoestijnen grote gebieden, smelten de ijskappen, stijgt het zeeniveau en neemt het aantal natuurrampen als droogte, watersnood en tsunami’s toe. Diersoorten worden bedreigd. Veel van onze populaire sneeuw- en strandvakantiebestemmingen ondervinden vandaag al de gevolgen.

Op lokaal vlak slorpt toerisme levensbelangrijke grondstoffen op: water, energie, hout, voedsel,… De aanbouw van toeristische infrastructuur (hotels, wegen, golfterreinen, jachthavens enz.) schaadt het landschap. Daarnaast brengt toerisme veel afval met zich mee en vervuiling van water, lucht, grond en stilte. Op verre bestemmingen, waar grondstoffen en geld schaars zijn of overheden laks, gaat dit maar al te vaak ten koste van de lokale leefomgeving en bevolking. Maar ook in Europa staan we voor dilemma’s…        

Aan de andere kant kan toerisme ervoor zorgen dat natuurgebieden economisch interessant worden. Een betaald bezoek aan natuurparken bevordert het behoud en bescherming van belangrijke biotopen. Bovendien kan zo’n bezoek het bewustzijn van mensen rond groene waarden verhogen  en de vraag naar duurzame producten doen stijgen. Toerisme kan zo een stimulans zijn voor duurzamere praktijken in hotels en andere toeristische faciliteiten.

De p van Profit: economische impact

Terwijl het meestal de bestemmingen zijn die opdraaien voor de grote investeringen en kosten die toerisme met zich meebrengt, keren de winsten vaak terug naar buitenlandse investeerders. Bij massatoerisme of enclave-toerisme die de populaire “all-inclusive” formule aanbieden, kan 60 tot 80% van de opbrengst het land uitstromen. We spreken van “economische lekken”. Bij dit soort van toerisme blijven de kennis en managementfuncties in handen van buitenlanders, terwijl de lokale bevolking aan een erg laag loon werkt. En dit terwijl toerisme de prijzen van lokale producten vaak doet stijgen.

Maar laten we ook niet vergeten dat toerisme voor zowel ontwikkelde als derdewereldlanden een belangrijke bron van inkomsten is. Vooral in landen waar weinig alternatieven zijn, kan toerisme buitenlandse deviezen binnenbrengen, tewerkstelling creëren en investeringen in infrastructuur stimuleren.

De toerist kan ervoor zorgen dat zijn verblijf zoveel mogelijk ten goede komt aan de plaatselijke bevolking door gebruik te maken van kleinschalige familiehotels, lokale restaurants, ter plaatse aangekocht voedsel, en door samen te werken met lokale, zelfstandige vervoerders (daar waar privé-transport noodzakelijk is), etc.

De p van People: sociaal-culturele impact

Toerisme kan lokale gebruiken en tradities versterken: wanneer de bevolking merkt dat toeristen de lokale cultuur appreciëren, zal zij zich trots voelen en betrokken. Extra werkgelegenheid of een betere infrastructuur kunnen de migratie naar steden of het buitenland tegengaan, ook op deze manier kan toerisme een lokale gemeenschap versterken.

 Abrupt of weinig respectvol contact kan echter leiden tot ergernis bij de lokale bewoners, of zelfs tot verlies van identiteit. Om inkomsten te genereren, kan de bevolking haar cultuur gaan “verkopen” of “spelen”. Jongeren die een snelle, maar weinig duurzame manier vinden om aan geld te komen, verlaten de school en onttrekken zich aan het ouderlijk gezag; vaak gaan ze neerkijken op de traditionele levensstijl. Prostitutie is de ergste uitwas.

Een duurzame reiziger is zich bewust van de impact die hij heeft op de lokale cultuur. Hij reist respectvol, voorbereid, geïnformeerd.

De p van Pleasure: impact van de ervaring

Duurzaam toerisme zet de kwaliteit van de ervaring voorop door datgene te beschermen waarvoor we op reis gaan: de lokale natuur en cultuur. Is het niet aangenamer toeven op plaatsen waar de bevolking je welkom heet? Waar lokale inwoners niet (hoeven te) brommen, sjacheren, bedelen of drummen omdat ze sowieso delen in de winst? Waar er evenwicht is tussen toeristen en bewoners, tussen geven en nemen? Niemand beleeft toch plezier aan overvolle musea, straten of pleinen, aan torenhoge toeristenprijzen. Alleen wanneer de belangen van lokale mensen én bezoekers gerespecteerd worden, ontstaat een positieve, authentieke en persoonlijke ervaring. En laat dat nou net zijn waar de toerist van vandaag naar op zoek is.

Griet Laenen

Workshop Sustain my Schooltrip: verslag van een geslaagde studiemiddag

Met Sustain my schooltrip ontwikkelt de opleiding Toerisme en recreatiemanagement van Howest momenteel een website die leerkrachten van het middelbaar onderwijs zal helpen bij het organiseren van hun schoolreizen. Op die manier kunnen schoolreizen ‘anders’ worden: origineler, prikkelender… en duurzamer, en hopelijk ook minder belastend voor de leerkrachten op het vlak van organisatie.

In afwachting van de lancering van www.andersopschoolreis.be nodigden we op 8 maart 2012  alvast de middelbare scholen in Vlaanderen uit om samen met ons na te denken hoe we schoolreizen ‘anders’ kunnen aanpakken.

We openden de workshop met een plenair gedeelte. Peter De Vleeschouwer schetste het profiel van ‘de gemiddelde schoolreis’ in Vlaanderen op basis van een enquête bij alle Vlaamse middelbare scholen.  Griet Laenen gaf een aantal algemene tips om schoolreizen op een vrij eenvoudige manier creatiever en duurzamer te maken.

Na deze introductie konden de aanwezigen zelf de handen uit de mouwen steken. De leerkrachten gingen in kleine groepen aan de slag om ervaringen uit te wisselen. Iedereen had vooraf een fiche ingevuld met gegevens over een jaarlijks terugkerende studiereis. Uitgangspunt: kan die schoolreis, op basis van de eerder gegeven tips, zonder al te grote inspanningen, creatiever en duurzamer worden? Opvallend was dat de leerkrachten hier heel wat concrete inspiratie opdeden door naar elkaars ervaringen te luisteren en hierover in dialoog te gaan.

De aanwezige studenten kregen een andere opdracht: welke duurzame activiteiten zie je graag in een schoolreis terugkomen? Zeven groepen gingen brainstormen rond vijf thema’s: ontmoeten, ontdekken, leren, bewegen en eten en drinken. Opvallend genoeg kwamen bij de meeste groepen gelijkaardige voorstellen uit de bus, zoals je hier kan zien. Enkele ‘topfavorieten’: voluntourism in ontwikkelingslanden, live like a local (logeren in gastgezinnen, streekgastronomie, …), en avontuurlijke droppings à la Peking Express. Leerkrachten kunnen zich hierdoor alvast laten inspireren!

We sloten onze workshop af met een beurs. Ruim 25 aanbieders van duurzame activiteiten in België stelden zich voor aan de aanwezige leerkrachten en studenten De contacten inspireerden, zo bleek uit onze tevredenheidsenquête: veel leerkrachten zijn van plan nieuwe dagtrips uit te testen. De studenten waren vooral gecharmeerd door activiteiten als de Bio-boerderij Ganzenhof, The Outsider en Tochten van Hoop. Ook het initiatief van de Groene Sleutel viel in de smaak.

De evaluatie van de studiemiddag was erg positief. Volg ons op Facebook , want we plannen in de toekomst nog meer studiemomenten rond de organisatie van schoolreizen!

Anders op schoolreis: verslag workshops leerkrachten

Van leerkrachten, voor leerkrachten: de selectie tips en tricks uit de workshops gingen niet alleen over duurzaamheid, maar vooral ook over haalbaarheid naar organisatie en prijs. Tegenstrijdig? Zeker niet, we gaan voor de optimale groen/prijs/fun-verhouding. Budget is een prima motivatie om op zoek te gaan naar goedkope alternatieven die in hun eenvoud erg leuk én duurzaam zijn! Best practices, kansen, maar ook pijnpunten en hoe ze te omzeilen…

Kleine groepen

Voldoende kritische massa is noodzakelijk om prijzen van gids, autocar en, in mindere mate, bezoeken te delen. Sommige van de aanwezige scholen hebben weinig leerlingen en lossen dit op door samen met leerlingen van een andere school op reis te gaan.

Geen centrale ligging

Scholen uit afgelegen plaatsen hebben het moeilijker om daguitstappen of reizen te organiseren. Zij kunnen beter minder vaak, maar langer op reis gaan en bezoekobjecten en bestemmingen combineren.

Transport

Opteer voor een lange busreis (Italië, Barcelona, Kroatië) voor een nachtbus; je spaart er een of zelfs twee overnachtingen mee uit. Een extra overnachting inlassen tijdens de reis is ook een goede optie, vooral als je er een bezoek aan koppelt. Wie met de leerlingen op fiets-meerdaagse trekt, kan voor een autocar met aangepaste aanhangwagen kiezen.

Accommodatie

Stacaravans, huisjes of kleine tweesterrenhotels vormen goedkope alternatieven voor hotels. Buiten het seizoen kan je fikse kortingen bekomen: onderhandelen is dus de boodschap. De scholen die in huisjes of bungalows verblijven, laten hun leerlingen meestal zelf koken. Zo realiseren ze verschillende VOET, maar drukken ze ook in belangrijke mate de kostprijs. Een toerisme-opleiding slaagt er zo in een 10-daagse reis naar Kroatië te organiseren voor 550 euro. Overweeg te kamperen.

Match leerlingen en gidsen

Je leerlingen voorbereiden op uitstappen of museumbezoeken zorgt er zeker voor dat ze aandachtiger zijn en meer opsteken. Even belangrijk is het om gidsen op de hoogte te stellen van wat jij van hen verwacht, wie je leerlingen zijn, wat hun taalniveau of voorkennis is, hoe ze het best aangepakt kunnen worden… Hoe beter vorm en inhoud van bezoek of activiteit afgestemd zijn op jouw groep, hoe groter de meerwaarde. Durf ook feedback te geven en bij te sturen naar het volgende jaar. Tref je een goede gids? Boek hem het volgende jaar opnieuw!

Evenwichtig programma

Iedereen kan maar een bepaalde hoeveelheid informatie, beelden of ervaringen absorberen. Genoeg rustpauzes inlassen is dus een must. Doe de serieuze zaken in de voormiddag; maak een lichter, actiever programma in de namiddag. Voorzie ook keuzeprogramma’s en voldoende vrijetijd om de leerlingen tot rust te laten komen of hun eigen interesses te volgen.

Contact met locals

Taalleerkrachten (Frans) nemen vaak het initiatief om een gegidst bezoek van een stad (Lille, Brussel, Doornik, Parijs) aan te vullen met een quiz/rally/stadsspel/zoektocht of vragenlijst waardoor de leerlingen in contact komen met de lokale bevolking en de stad op eigen houtje ontdekken. Een wedstrijdelement of kleine prijs kan hen extra motiveren. Je kan ook een typisch bedrijf bezoeken op de plaats van bestemming: een porto-producent in Portugal, cava in Barcelona, een olijfolieraffinaderij in Kroatië?… Zo’n bezoek is meestal goedkoop: de bedrijven willen winst halen uit verkoop in het winkeltje.

Samenwerking met scholen

Een school uit Aalst gebruikt de cafetaria van een school in Namen om leerlingen te laten picknicken; een meer verregaande samenwerking met Waalse scholen blijft vooralsnog moeilijk. De toerisme-opleiding van Howest laat studenten van Doornik en Luik onze studenten gidsen in hun stad en vice versa; er is ook een gezamenlijk bezoek aan Brussel.

Eten

Zelf koken blijft het meest goedkoop. Inkopen doen op een lokale markt, een typisch streekgerecht klaarmaken of een veggie-dag houden, vonden heel wat deelnemers en leerlingen een leuk idee. Een keer samen en lokaal eten vonden de meesten ook een must. Wie zijn reis goed uitstippelt, kan vaak gunstige prijzen bekomen in lokale restaurants. Ga voor een simpel, maar voedzaam (en typisch) menu op een afgesproken tijdstip zodat de eigenaars het bezoek optimaal kunnen voorbereiden.

En nu? Is het nog altijd aan ons!

De workshop maakte tongen los, gesprekken kwamen vlot op gang en werden vroegtijdig afgebroken. Het mag duidelijk zijn: leerkrachten zijn nog lang niet uitgesproken over het hoe, wat en waarom van studiereizen en uitstappen. Alvast een pluim op de hoed van alle aanwezigen: dank voor de interesse en input! Wordt vervolgd…

                                                                                                                                                             Griet Laenen

De gemiddelde schoolreis in Vlaanderen: enquête secundaire scholen

Wie leerkrachten wil stimuleren om ‘anders’ op schoolreis te gaan, doet er goed aan eerst te bekijken hoe hun schoolreizen er nu uit zien. Via een uitgebreide enquête brachten we de huidige meerdaagse schoolreizen in het middelbaar onderwijs in kaart: wat zijn de belangrijkste bestemmingen, met welk transportmiddel gebeuren de verplaatsingen, wat is het budget, etc.

‘De’ gemiddelde schoolreis blijkt toch wel te bestaan. Het aantal bestemmingen dat jaarlijks door scholen wordt bezocht is eerder beperkt. Parijs, Londen en Barcelona als het om citytrips gaat; Italië voor rondreizen. In België zelf vindt het gros van teambuildingsactiviteiten en bezinningsmomenten plaats.

Belangrijkste motivatoren bij het beslissingsproces rond logies, activiteiten, transport voor scholen zijn zonder twijfel de educatieve meerwaarde van de trip en het budget, gevolgd door ‘veiligheid en zekerheid’. Duurzaamheid als dusdanig is hierbij weinig aan de orde.

Lees de volledige neerslag van deze enquête hier, of bekijk de powerpointpresentatie.

De enquête schoolreizen leverde zeer waardevolle informatie op voor de constructie van onze database:

• In eerste instantie focussen we op de topbestemmingen uit de enquête om de database te stofferen. Zo kunnen we direct impact hebben op de duurzaamheid van de Vlaamse schoolreizen.
• Op middellange termijn kiezen we bewust voor de uitbreiding van het aantal bestemmingen: spreiding van toerisme is sowieso duurzamer, minder bedreigend voor de draagkracht van toeristische bestemmingen.
• De gemiddelde groepsgrootte is erg variabel. Er is nood aan logies voor grote, middelgrote tot kleine schoolgroepen. Deze info nemen we zeker mee in de database.
• Budget is een doorslaggevend criterium bij het organiseren van schoolreizen. We houden hier rekening mee bij de selectie van items in onze database. Leerkrachten zullen ook ‘prijs’ als zoekcategorie kunnen opgeven.
• Educatieve meerwaarde is eveneens erg belangrijk. Ook hierop zal onze database doorzocht kunnen worden.

Alvast hartelijk dank aan de vele scholen die meewerkten!

10 tips voor ‘anders op schoolreis’

Een groep leerlingen tjokt ongeïnteresseerd achter de gids aan, meisjes praten achter hun hand, jongens dollen tussen de pronkstukken van het museum. Hun leerkracht voelt het bloed naar zijn hoofd stijgen: waarom doet hij vrd**m* al die moeite om een uitstap te organiseren als er zo weinig interesse voor is?

Herkenbaar? Een beetje wel. En toch … ze hebben een onmiskenbare meerwaarde, de momenten waarop onze leerlingen de school verlaten om op een andere manier iets te leren over de wereld, de anderen en zichzelf. Excursies en schoolreizen brengen een klasgroep bij elkaar. Ze zijn een eerste, soms een enige, kennismaking met andere wijken en culturen, denk – of leefwijzen, met musea, kunst of natuur.
Geslaagde uitstappen openen ogen. Prikkelen de nieuwsgierigheid. Zetten aan tot meer. Ze zijn herinneringen voor het leven. Redenen te over om er het maximum uit te halen. Tien ideeën ter inspiratie.

1. Zet je geld goed in

Tussen droom en daad staat.. een budget. Besteed het zo goed mogelijk. Overloop samen met je collega’s het totaalaanbod aan uitstappen en reizen. Is een verplaatsing telkens noodzakelijk om de doelstellingen te bereiken? Of kan een gastspreker of workshop op school een evenwaardig (en voordeliger) alternatief bieden? Beperk en optimaliseer je verplaatsingen. Combineer halve dagen tot een dagprogramma; schuif waar mogelijk. Durf ook de meerwaarde van verre bestemmingen in vraag te stellen. Misschien loont het de moeite om dicht(er) bij huis te blijven en geld te investeren in kwaliteitsvolle activiteiten die net wat duurder zijn?

2. Varieer

Streef naar een evenwichtig programma. Twee activiteiten per dag is voldoende. Breng ook variatie. Een “les op verplaatsing” schiet haar doel voorbij. Gegidst bezoek in de morgen? Ga dan voor actie en beleving in de namiddag. Diep je thema uit met een workshop, rally, spel of speurtocht. Zo spreek je niet alleen de geest, maar ook het hart en lichaam van je leerlingen aan; de boodschap zal meer beklijven. Trek je naar een grootstad, verken dan ook eens een park of maak een daguitstap. Na drie dagen Barcelona doet een dagje in de bergen wonderen.

3. Ga voor “beleven”

Doen is beleven is onthouden. Zet zoveel mogelijk informatie om in actie. Romeinen die als boetedoening op hun knieën de Spaanse trappen beklimmen, Engelsen die queueën aan de bushalte, koffiepauzes, siësta’s, after work drinks: vertel er niet over, doe het. En waar je ook bent: kom in beweging. Wandel, jog, fiets, step, zeil of kajak. Leerlingen die hun energie kwijt kunnen, letten beter op tijdens ‘infomomenten’. Screen je programma en “activeer” het!

4. Ga voor “anders bekeken”

Highlights horen erbij, ‘je moet ze gezien hebben’. Maar achter de façade van monumenten gaat de echte stad schuil, de rijke en complexe socio-economische en culturele werkelijkheid. Maak tijd en ruimte om ze te ontdekken. Minder bezochte wijken, steden, zelfs landen bieden kleur, authenticiteit, gastvrije en nieuwsgierige locals, goedkope lunches… Zelf niet bekend? Alternatieve gidsorganisaties of vzw’s tonen je graag de weg.

5. Ga voor “anders ontmoeten”

Reizen is ontmoeten. Eet, drink, dans, musiceer, bid of baad zoals locals, met locals. Laat je rondleiden door lokale gidsen, bezoek een moskee of hamam of volg een workshop. Lunch in een typische taverne. Kook je zelf? Doe je inkopen op de lokale markt en/of bereid het nationale gerecht. Ook vrijwilligerswerk, deelnemen aan een lokaal evenement of feest, ludieke opdrachten en rally’s zijn uitstekende manieren om in contact te komen met de lokale bevolking. Elk jaar naar dezelfde bestemming? Investeer in een samenwerking met een lokale school of vrijwilligersorganisatie!

6. Ga voor leerlingen, door leerlingen

Begin je reis op school. Laat je leerlingen info verzamelen, keuze-activiteiten voorstellen, contacten leggen, een quiz of zangsessie maken, lokale gewoontes onderzoeken. Spits opdrachten binnen taal- en andere vakken toe op een bestemming. Waarom spreekbeurten niet verhuizen van leslokaal naar autobus of museum? Je leerlingen als gidsen, reisleiders, organisatoren, niet als nukkige klanten. Wedden dat ze meer genieten, meer begrijpen, meer opsteken?

7. Ga ervoor

Wie op veilig speelt en zich aan de klassiekers houdt, zorgt nooit voor verrassingen of waarlijk memorabele momenten. Durf te experimenteren. Je leerlingen hebben een jonge, flexibele geest, maak er gebruik van! Probeer elk jaar minstens een nieuwigheid uit. Niet gelukt? Volgende keer beter. Na een paar jaar ziet je reis er stukken leuker uit.

8. Evalueer

Vraag om constructieve feedback. Niet alleen toon je je leerlingen dat je hun mening naar waarde schat, het laat je ook toe minder geslaagde elementen van de reis te vervangen. Beoordeel elk onderdeel van de reis, elke activiteit, elke gids. Behoud enkel het goede. Laat ook ruimte voor suggesties.

9. Werk samen

Hoe meer eensgezindheid en input vanuit verschillende vakken, hoe geslaagder de keuze en uitvoering van de reis. Aan de directie om overleg te creëren, maar ook ruimte en middelen om van een schoolreis werkelijk een pedagogisch, maar ook onvergetelijk, project te maken. Schoolreizen zouden nooit een sleur mogen worden, of een overbelasting voor een enkeling. Voor een kleine meer-kost neemt een reisagent de praktische kant van de zaak op zich. Hij biedt garantie, ervaring en een eigen netwerk van chauffeurs, gidsen, activiteiten en logies.

10. Geslaagd! En duurzaam?

Elk van bovenstaande tips verhoogt de duurzaamheid van je reis. Verrast? Naast ecologie, gaat duurzaamheid ook over kennis en respect voor een plaats en haar bevolking, over begrip en interactie. Kies voor lokaal, authentiek en kleinschalig: het bestendigt de cultuur en genereert inkomsten. Denk ook aan de planeet. Schrap dat vliegtuig (of compenseer de uitstoot) en kies voor de autocar, na fiets en benen het meest duurzame transportmiddel. Ga voor logies met een label en vraag al je leveranciers naar hun duurzaamheidsbeleid. Vraag creëert aanbod!

Een duurzaamheidstest en databank vol creatieve, duurzame tips: vanaf september op www.andersopschoolreis.be , een initiatief van de opleiding Toerisme en recreatiemanagement van de Hogeschool West-Vlaanderen.

auteur: Griet Laenen

Sustain my schooltrip, of Anders op schoolreis: Yes we can!

Waarom focussen op schoolreizen? Dagtrips en meerdaagse reizen zijn een constante in de vorming van leerlingen. Het zijn de leerkrachten die deze schoolreizen organiseren. Zij werken binnen zeer specifieke randvoorwaarden: activiteiten, transport en logies die geschikt zijn voor (middel)grote groepen; een democratisch budget; de vakoverschrijdende eindtermen. Het organiseren van dit soort reizen vraagt tijd. Die tijd is helaas niet altijd voldoende voorhanden om ook nog eens stil te staan bij de vraag of het voorgestelde programma de duurzaamheidstoets doorstaat. Bovendien zijn niet alle leerkrachten even vertrouwd met de specifieke technieken van toeristische organisatie. In de praktijk zoeken leerkrachten naar een geschikte reisformule die jaar na jaar kan worden herhaald. Zie ook de resultaten van onze enquête, die we ter voorbereiding van Anders op schoolreis hebben uitgevoerd.

Met Anders op schoolreis willen we de organisatoren van schoolreizen laten zien dat duurzame schoolreizen haalbaar zijn, door hen eenvoudig de nodige praktische ondersteuning te bieden.

(1)    We brengen bevattelijke, hands-on informatie over wat een duurzame schoolreis allemaal kan zijn – weg van de ‘hardcore groen’-gedachte – en hoe je, mits kleine ingrepen in bestaande reisprogramma’s, al een reële bijdrage kan leveren aan de verduurzaming van de toeristische sector. Die verduurzaming zal zichtbaar worden via een duurzaamheidsbarometer op de website www.andersopschoolreis.be.

(2)    We ontwikkelen en onderhouden een database, in eerste instantie met focus op de meest populaire “schoolreis”-bestemmingen, waarin we concrete voorstellen doen voor originele schoolreizen, met alle bijbehorende praktische informatie. We bieden de leerkrachten dus een concrete tool aan om de eigen schoolreis te organiseren en te plannen. We starten met informatie over Parijs, Londen en Barcelona als citytripbestemming,  Italië voor rondreizen en België als bestemming voor sportieve, avontuurlijke en teambuilding activiteiten. De basisgedachte is: de integratie van 1 van de voorgestelde bouwstenen op de website is al een garantie voor een duurzamere schoolreis!

Door van de website een communicatieplatform te maken, is er ruimte voor het delen van reiservaringen, met behulp van ratings en reviews. Daarmee willen we de nodige dynamiek voor Anders op schoolreis op gang brengen, en houden.

Anders op schoolreis wordt ook relevant voor de reissector. De kant-en-klare info in onze database zal ook voor reisorganisatoren toegankelijk zijn. Zo wordt de drempel om effectief meer duurzame bouwstenen in een reisprogramma op te nemen hopelijk kleiner. Aanbieders van duurzame activiteiten kunnen hun initiatieven toevoegen in de database. Zo bieden we hen een extra communicatie- en distributiekanaal. Daarmee willen we een stimulans bieden aan de sector om meer initiatieven op vlak van duurzaamheid te ontwikkelen.

De website www.andersopschoolreis.be is nog volop in opbouw en zal beschikbaar zijn vanaf september 2012. Het project werd voorgesteld op 8 maart 2012 tijdens de Workshop Sustain my schooltrip. Volg ons op Facebook om up-to-date te blijven over de vorderingen van ons project en deel vooral ook jullie ervaringen met ons.